در این مقاله سعی داریم به تعریف و بررسی قرارداد پیمانکاری بپردازیم. به این منظور در ابتدا به عنوان مقدمه تعاریف زیر را بیان می نماییم:
پیمان به معنای تعهداتیست که طرفین یک قرارداد بر اساس اسناد و مدارک نسبت به اجرای مسئولیتهای قراردادی خویش دارا میباشند و به نوعی موافقت نامهی طرفین محسوب میشود.
شخصی است اعم از حقیقی یا حقوقی که به عنوان یکی از طرفین قرارداد پیمانکاری در مقابل پیمانکار قرار میگیرد و انجام خدمتی را در یک موعد زمانی معین از پیمانکار ضمن ارائهی دستمزد، درخواست می نماید.
مطابق ماده شرایط عمومی پیمان، پیمانکار شخص حقیقی یا حقوقی است که یکی از طرفین قرارداد میباشد و مطابق اسناد و مدارک، اجرای پیمان را متعهد شده است.
با توجه به این موضوع که پیمانکار میتواند وظایف خویش را به شخص دیگری جهت اجرا تفویض و واگذار نماید، پیمانکار به دو دسته تقسیم میشود :
پیمانکاران، شرکتها ، دفاتر و فروشندگان تجهیزات و مصالح ساختمانی
جهت همکاری با گروه مانکس میتوانند رزومه، کاتالوگ، بروشور و یا لیست قیمت خود را با پرکردن فرم زیر ارسال نمایند.
باتوجه به تعاریف فوق الذکر، قرارداد پیمانکاری قراردادیست که در آن پیمانکار در برابر یک مبلغ مشخص، متعهد به انجام تعهد و خدمتی در برابر کارفرما، یعنی طرف دیگر قرارداد پیمانکاری، در یک زمان مشخص میشود.
در قرارداد مذکور میبایست کلیه تعهدات پیمانکار به تفصیل و به صورت دقیق مشخص شود و همچنین مدت زمان انجام تعهدات مزبور و دستمزد پیمانکار نیز دقیق تعیین گردد؛ زیرا در غیر اینصورت برای پیمانکار الزامی جهت اجرا وجود نخواهد داشت.
در این روش طی قراردادهای مستقل و جداگانه، عملیات طراحی از جانب کارفرما به مشاور واگذار میشود و عملیات ساخت در اختیار شخص پیمانکار میباشد و نظارت کار نیز بر عهده مشاور است. در این روش پس از نهایی شدن طرح، اسناد مناقصه توسط مشاور تهیه میشود. پس از طی تشریفات خاص جهت اجرا به پیمانکار واگذار میشود. در این روش نیز با توجه به دخیل بودن سه نفر کارفرما، پیمانکار و مشاور از آغاز تا پایان قرارداد، این نوع قرارداد روش سه عاملی تعریف شده است. این حالت پرکاربردترین روش در ایران است.
پیمان مدیریت نیز که قراردادی پیمانکاری جهت ساخت و ساز ساختمان میباشد جز این دسته از قراردادهای پیمانکاری است.
در این روش انجام کلیه عملیات اعم از مدیریتی، طراحی، اجرایی بر عهده پیمانکار است. در واقع کارفرما کلیه خواستههای خویش را به پیمانکار اعلام و ضمن قرارداد در خصوص آنها توافق مینماید و پس از تکمیل پروژه، کار را از پیمانکار تحویل میگیرد. پیمانکار میتواند در این مورد امور را به صورت جزئی به پیمانکار جزء واگذار نماید و یا نمایندهای از جانب خود جهت نظارت بر امور تعیین کند.
قراردادهای EC : در این قرارداد طراحی و ساخت به عهده پیمانکار است اما تأمین تجهیزات به عهده او نمیباشد.
قراردادهای PC : در این قرارداد طراحی توسط شخص دیگری انجام میشود و ساخت و تأمین تجهیزات، بر عهده پیمانکار است.
در این نوع قرارداد پیمانکاری، ساخت و بهره برداری پروژه در مدتی تعیین شده توسط شرکت پروژه انجام شده و انتقال آن به کارفرما بعد از گذشتن مدت مشخصی در ازای دریافت هزینه انجام می شود. این قراردادها را به انواع مختلفی از جمله موارد زیر نامگذاری میکنند:
یکی از مواردی مهمی که موجب بهینه سازی مصرف انرژی میشود قراردادهای مبتنی بر مصرف انرژی است و این قراردادها بر اساس مبلغ ثابت و مشخص تنظیم نمیگردند بلکه به اندازه صرفهجویی انجام شده پرداختی نیز صورت میگیرد.
در قرارداد منعقده شرکت خدمات انرژی رأسا اقدام به سرمایه گذاری مینماید و مشتری فقط در طول قرارداد، بخشی از صرفه جویی حاصله در هزینهی انرژی را به شرکت پرداخت میکند و پس از پایان قرارداد مالکیت تجهیزات نصب شده را به دست می آورد.
این قرارداد شامل چند قرارداد مستقل است که در کنار هم یک قرارداد واحد را تشکیل میدهند، به این صورت که یک شرکت خارجی کلیه وجوه سرمایه گذاری، نصب تجهیزات، راه اندازی و انتقال تکنولوژی را بر عهده میگیرد؛ پس از اتمام راه اندازی این پروژه به کشور میزبان واگذار میگردد و بازگشت سرمایه و سود سرمایه از طریق فروش کالا و خدمات حاصل میشود.
بر اساس اینکه مرجع تأمین کننده مالی در قراردادهای پیمانکاری چیست دسته بندی زیر را داریم:
قرارداد پیمانکاری مشمول ضوابط طرحهای عمرانی
قرارداد پیمانکاری غیر عمرانی
قرارداد پیمانکاری بر اساس استخدام یا عدم استخدام نیروی کار
در یک نوع از تقسیم بندی، عقود به دو دسته لازم و جایز تقسیم میشوند:
عقد لازم: مطابق ماده 185 قانون مدنی عقدی است که هیچ کدام از طرفین نمیتوانند آن را فسخ نمایند مگر در موارد معینه.
عقد جایز: مطابق ماده 186 قانون مدنی عقدیست که هر کدام از طرفین در هر زمان میتوانند اقدام به فسخ آن نمایند.
مطابق ماده 219 قانون مدنی اصل بر لزوم قراردادهاست، یعنی هر زمان بین لازم و یا جایز بودن عقدی تردید شود بر اساس اصاله الزوم اصل بر لازم بودن و متعاقبا عدم فسخ از جانب یکی از طرفین میباشد.
بر اساس نص ماده 219 : « عقودی که بر طبق قانون واقع شده باشد بین متعاملین و قائم مقام آنها لازم الاتباع است مگر اینکه به رضای طرفین اقاله و یا به علت قانونی فسخ شود.»
بنابر توضیح فوق الذکر قرارداد پیمانکاری هم لازم و هم جایز است، بدین شرح که از جانب پیمانکار یک عقد لازم و ایشان نمیتوانند اقدام به فسخ قرارداد نمایند مگر بر اساس جهات و استثنائات قانونی و از جانب کارفرما مطابق ماده 48 شرایط عمومی پیمان یک عقد جایز است و ایشان میتوانند در هر زمان اقدام به فسخ قرارداد پیمانکاری نمایند.
عقد معین : عقدی است که توسط قانونگذار و در قانون دارای نام مشخص و قواعد اختصاصی مربوط به خود میباشد و متعاقدین باید علاوه بر رعایت شرایط عمومی صحت قراردادها، شرایط و قواعد اختصاصی را نیز رعایت نمایند، از جمله این عقود: عقد بیع، عقد اجاره، عقد کفالت ، عقد نکاح و .....
عقد نامعین : عقدی است که توسط قانونگذار و در قانون دارای نام و قواعد اختصاصی مربوط به خود نمیباشد و متعاقدین صرفا ملزم به رعایت شرایط عمومی و اساسی صحت قراردادها میباشند؛ مانند قرارداد مشارکت در ساخت .
بنابر توضیحات فوق الذکر، در خصوص قراردادهای پیمانکاری با عنایت به مفاد قرارداد منعقده فی مابین طرفین، اغلب به صورت عقد نامعین و تابع ماده 10 قانون مدنی و پیرو اصل حاکمیت اراده منعقد میگردد، اما گاهی اوقات نیز متناسب با تعهدات و تراضی متعاقدین با یکدیگر میتوان قرارداد مذکور را به یکی از عقود معین نزدیک کرد و از قواعد مربوط به آن در خصوص آثار بهره برد. در واقع فایده تقسیم عقود به معین و نامعین نیز در همین است که زمانی که به عنوان یک عقد معین قلمداد گردد میشود علیرغم شرایط عمومی و اساسی صحت معاملات از شرایط و قواعد اختصاصی مربوط به آن عقد نیز بهره جست و اما چنانچه به صورت نامعین باشد باید صرفاً بنابر قواعد و شرایط اساسی و عمومی صحت معاملات تعبیر گردد.
در یک تقسیم بندی دیگر عقود به تملیکی و عهدی تقسیم میشوند:
عقد تملیکی : عقدی است که اثر اصلی و مستقیم آن موجب انتقال مالکیت و تملیک میشود .
عقد عهدی : عقدی است که اثر اصلی و مستقیم آن ایجاد تعهد میباشد.
بر این اساس با توجه به ماهیت و مفاد قرارداد پیمانکاری و دلالت بر این موضوع که در قرارداد مزبور اصولاً پیمانکار در برابر کارفرما متعهد به ارائهی خدماتی میشود و در مقابل کارفرما متعهد به پرداخت دستمزد و حق الزحمه است، یک نوع عقد عهدی میباشد.
در یک تقسیم بندی دیگر عقود به معوض و مجانی تقسیم میشوند :
عقد معوض : عقدیاست که هر یک از متعاقدین مورد معامله ای می دهند؛ و هر یک از طرفین متعهد به تملیک عوض یا انجام تعهدی در برابر طرف دیگر میباشند.
عقد مجانی : عقدیاست که فقط یکی از متعاقدین مورد معاملهای میدهد و صرفاً یکی از طرفین مالی را به دیگری تملیک مینماید یا تعهدی را بر عهده میگیرد.
بر اساس تعاریف فوق، با عنایت به ماهیت و مفاد عقد مزبور، پیمانکاری یک عقد معوض میباشد. زیرا در عقد مزبور، پیمانکار متعهد به ارائهی خدمات و انجام تعهداتی میگردد و در مقابل هزینهی خدمات مزبور توسط کارفرما پرداخت میشود، بنابراین هر دو طرف دارای آورده و مورد معاملهای بوده و به صورت رایگان و مجانی نمیباشد.
عقود در یک تقسیم بندی دیگر به عقود تشریفاتی و رضایی تقسیم بندی میشوند :
عقد رضایی : عقدی است که در آن صرف رضایت متعاقدین جهت انعقاد آن کافی میباشد.
عقد تشریفاتی : عقدی است که در آن علاوه بر رضایت متعاقدین، رعایت تشریفاتی نیز لازم است تا عقد منعقد و از اعتبار برخوردار باشد.
بنابر توضیحات فوق و با عنایت به ماهیت و مفاد قرارداد مذکور، پیمانکاری یک عقد تشریفاتی میباشد؛ زیرا علیرغم برگزاری مناقصه که مقدمه انعقاد پیمان است، میبایست در چهارچوب قرارداد متحدالشکل تحت عنوان موافقتنامه شرایط عمومی و شرایط خصوصی پیمان تنظیم شود و الزام مزبور بر اساس ماده 23 قانون برنامه و بودجه طی بخشنامهای به کلیه دستگاه های اجرایی ابلاغ شده است. بر همین مبنا چنانچه پیمانی خارج از این چهارچوب و بدون رعایت این موارد منعقد شود، باطل و از درجه اعتبار ساقط است.
در یک تقسیم بندی دیگر، عقود به مستمر و فوری تقسیم میشوند :
عقد مستمر: عقدی است که دارای مدت است و تعهدات ناشی از آن در طول زمان اجرا و کامل میگردد.
عقد فوری : عقد فوری یا آنی عقدی است که اثر خود را فوراً و در لحظه میگذارد و نیاز به گذشت زمان و دارای مدت نمیباشد.
بنابر تعاریف فوق، پیمان یک نوع عقد مستمر است زیرا تعهدات پیمانکار در چندین مرحله و با گذشت زمان انجام میشود و همچنین کارفرما نیز هزینه و مبالغ را طی چندین مرحله پرداخت مینماید.
گروه ساختمانی مانکس با سال ها تجربه در طراحی و اجرای نماهای ساختمان، می تواند به شما در خلق نمای رویایی تان کمک کند.
ما با استفاده از بهترین متریال و بهروزترین تکنیکها، نمایهای چشمنواز و ماندگار برای ساختمان شما خلق میکنیم که نه تنها زیبایی آن را دوچندان میکند، بلکه ارزش آن را نیز افزایش میدهد.
خدمات ما شامل:
برای مشاوره رایگان جهت داشتن زیباترین نمای ساختمان و دریافت اطلاعات بیشتر با ما تماس بگیرید.