درب فریم لس برای ساختمان
جولای 24, 2023طراحی معماری
آگوست 16, 2023اجرای پله ساختمان جهت ایجاد مسیری برای رفت و آمد بین دو فضایی که با یکدیگر اختلاف سطح دارند انجام میشود. پلهها از شکستگیهای منظم همراه با سکوها تشکیل شدهاند که بر اساس مبحث سوم مقررات ملی ساختمان، رفت و آمد در مسیر راه پله از یک طبقه به طبقهی دیگر باید بدون برخورد با مانع برای افراد میسر گردد.
با ما باشید تا با مراحل اجرای راه پله در اجرای ساختمان اسکلت بتنی و فلزی آشنا شوید.
اجرای پله در ساختمان چه ضوابط و قوانینی دارد؟
پلهها از اجزای غیر سازهای مهم در ساختمانها میباشند که اهمیت رعایت ضوابط سازهای یا معماری در راه پله ممکن است موجب عدم صدور پایانکار ساختمان و یا اینکه پرداخت جرائم سنگین به کمیسیون ماده صد گردد.
مبحث چهارم مقررات ملی ساختمان بند 4-5-1-7 به ابعاد و اندازههای راه پلهها و الزامات می پردازد که ما در ادامه آنرا عنوان می کنیم:
مقررات ملی ساختمان مبحث چهارم بند 4-5-1-7 : راهپلهها
1-7-1-5-4 در راهپلۀ ساختمان، حداقل اندازه عمق کفپله 0.28 متر است. ارتفاع پله باید به میزانی باشد که مجموع اندازه کف پله و دو برابر ارتفاع آن بین 0.63 تا 0.64 متر باشد.
عمق کف پله از لبۀ یک کف پله تا تصویر افقی لبۀ کف پلۀ بعدي اندازهگیري میشود.
2-7-1-5-4 رعایت مفاد مبحث سوم مقررات ملّی ساختمان در مورد راهپله و پلکان الزامی است.
3-7-1-5-4 در تمام ساختمانها میزان حداقل عرض پلۀ الزامی، بر حسب نوع، بار تصرف و متناسب با تعداد استفادهکنندگان تعیین میگردد. در هر صورت پلههایی با عرض مفید کمتر از 1.10 متر و قفسه پلههاي داراي پاگردي که عموم از آن استفاده کنند با عرض کمتر از 2.40 متر مجاز نیست، مگر آنکه در مقررات اختصاصی تصرفی بهگونهاي دیگر تعیین شده باشد.
4-7-1-5-4 حداقل عرض یا شعاع پاگرد، مساوي عرض پله میباشد.
5-7-1-5-4 حداکثر تعداد پلههاي بین دو پاگرد باید 12 پله باشد.
6-7-1-5-4 حداقل ارتفاع غیر سرگیر پلهها و پاگردهاي آنها در تمام طول مسیر 2.05 متر است که از لبۀ هر کف پله اندازهگیري میشود.
7-7-1-5-4 در ساختمانهاي داراي چهار طبقه و بیشتر بالاي زمین، حداقل یک پلکان عمومی ساختمان باید تا سطح بام امتداد یابد، مگر در بامهایی با شیب تندتر از 33 درصد و یا بامهایی که هیچگونه استفادهاي ندارند، که دسترسی از طبقه آخر به آنها از طریق دیگر امکانات مانند نردبام مجاز است.
8-7-1-5-4 در ساختمانی که براي بام آن پلکان وجود دارد، دسترسی به بام بایـد از طریـق یـک اتاقک خرپشته با مساحت برابر یا کمتر از قفسۀ راهپله تأمین گردد.
برای دانلود مقررات ملّی ساختمان ایران مبحث چهارم " الزامات عمومی ساختمان " لینک زیر را دنبال کنید:
طراحی و اجرای پله در ساختمان بتنی چگونه انجام میشود؟
اولین مرحله در طراحی راه پلهها جانمایی راه پله بتنی یا فلزی در پلان ساختمان میباشد و مواردی همچون ساختمانهای دوبلکس که راه پلههای آنها داخل واحد است که میتواند اکسپوز یا سرپوشیده باشد یا همانند اغلب ساختمانهای مسکونی که راه پله خارجی دارند و نقش مهمی در جانمایی دارند.
از موارد مهم دیگری که در جانمایی راه پله مؤثر است ابعاد زمین، نحوه استقرار سطح اشغال بنا در زمین (شمالی یا جنوبی)، شکل زمین، نقشه خانه و ... میباشد.
بعد از تعیین محل استقرار مناسب جهت راه پله در پلان ساختمان نیاز است که مهندس طراح معمار با توجه به ارتفاع مجاز بین طبقات که در ضوابط معماری و شهرسازی تعیین شده است و همچنین ضوابط ابعادی درج شده در مبحث چهارم تعداد و ابعاد راه پلهها را تعیین نماید؛ سپس مجری ساختمان طبق پلان طراحی شده اقدام به اجرای آن نماید.
بعد از به تأیید رسیدن نقشههای معماری ساختمان، طراحی قسمتهای سازهای راه پله بوسیله طراح سازه انجام میگیرد که مواردی همچون نوع بتن مصرفی در راه پله، سایز میلگردها، ابعاد دال شمشیری، پاگردها و همچنین نقشه چیدمان آرماتوربندی راه پله بوسیله طراح سازه تعیین میشود.
نحوه محاسبه شیب و تعداد پلهها
یکی از عوامل بسیار مؤثر در اجرای راه پله، شیب راه پله میباشد؛ شیب راه پله مبنی بر زاویه بین شمشیری و خط افق کنترل میگردد و مقدار مناسب برای این زاویه بین 30 تا 35 درجه است که در نهایت ارتفاع پلهها نیز 18 سانت و کف پلهها 30 سانت اجرا میگردد.
کنترل شیب راه پله همزمان با قلب بندی راه پله بوسیله پیمانکار، مجری و ناظر معمار اجرا میشود تا در صورت لزوم اصلاح گردد.
توجه : کم کردن ابعاد باکس راه پله توسط سازندهها سبب زیاد شدن شیب راه پله میشود که نیاز است توسط مهندسین مجری و ناظر کنترل گردد.
برای اجرای تیر نیم طبقه راه پله چه مواردی باید رعایت شود ؟
تیرهای میان طبقه یا تیرهای نیم طبقه، مکان نشیمن پاگرد پلهها در تراز بین طبقات است و آرماتوربندی این تیرها با آرماتور بندی ستونهای طبقه بصورت همزمان انجام میشود و زمان بتن ریزی آن نیز اصولاٌ همزمان با بتنریزی طبقه پایین میباشد.
تیرهای راه پله پیش از ابلاغ پیوست ششم استاندارد 2800، به پاگرد متصل میشدند اما بعد از ابلاغ پیوست ششم و بر اساس ضوابط این استاندارد که راه پله را به عنوان اجزای غیر سازهای معرفی نموده است باید راه پلهها را از اجزای سازهای ساختمان جدا نمود و ابتدا تیرهای میان طبقه اجرا شوند و سپس راه پلهها روی این تیرها قرار گیرد.
اجرای 2 عدد پلیت فلزی که یکی روی تیر میان طبقه و دیگری زیر دال پاگرد ( روی پلیت تیر ) موجب میشود که در زمان وقوع زلزله، پاگرد روی تیر حرکت کرده و از ضربه زدن به ستون طبقه و ایجاد ستون کوتاه پیشگیری شود.
تراز اجرای تیر میان طبقه از موارد مهم برای اجرای ساختمان میباشد که اگر به آن توجه نشود موجب میشود که شیب شمشیری راه پله به درستی اجرا نگردد.
نحوه آرماتور بندی پلکان
اجزا تشکیل دهندۀ شبکه آرماتور راه پله به شرح زیر می باشد:
1. شبکه آرماتور ریشه پله
ریشه راه پله، آرماتورهایی میباشند که پیش از بتنریزی فونداسیون باید در شبکه فونداسیون جانمایی و اجرا گردند و سایز میلگردهای آن بر اساس میلگردهای طولی شمشیری راه پله است.
میلگردهای ریشه راه پله با میلگردهای طولی شمشیری راه پله پیش از ابلاغ پیوست ششم وصل میشدند اما در پیوست ششم این اتصال ممنوع است و ریشه پله، سکویی بتنی اجرا میگردد و شمشیری پله در طبقه همکف روی آن قرار میگیرد.
سکوی ریشه پله دارای ارتفاعی به اندازه کفسازی در طبقه همکف یا طبقه منفی میباشد.
2. شبکه آرماتور شمشیریهای راه پله
شمشیری راه پله که به آن رمپ راه پله نیز میگویند سطح شیبداریست که از تراز پایین شروع میشود و به تراز پاگرد میان طبقه یا تراز طبقه میرسد.
شمشیری راه پله 2 شبکه آرماتور طولی و عرضی دارد که روی یکدیگر قرار میگیرند و با توجه به اینکه اصولاً ضخامت تمام شده راه پله بعد از بتنریزی 20 سانتیمتر است فاصله این دو شبکه از یکدیگر در حدود 10 سانتی متر اجرا میگردد.
یکی از موارد ایرادی که در آرماتوربندی راه پله بوجود میآید بکار بردن از آرماتورهای پرتی و بدون خم است که در بیشتر مواقع به شکل آرماتور میبندند و نیاز است که این مورد بوسیله ناظر یا مجری کنترل و اصلاح شود.
این اشتباه است اگر فکر کنید که به دلیل اجرای آسانسور در ساختمانها راه پله اهمیت خود را از دست داده است. در مورد اهمیت استحکام و اجرای صحیح راه پله همین نکته کافیست که بدانیم راهپلهها تنها مسیر خروج افراد در مواقع ضروری یعنی قطع برق و خرابی آسانسور، وقوع زلزله و آتش سوزی و ... میباشد و در همین مواقع است که باید بار سنگینی را تحمل نماید.
بنابراین در صورتی که مسیر راه پله در مواقع ذکر شده نتواند عملکرد مناسبی را ارائه دهد که نمونه آنرا در زلزله کرمانشاه دیدهایم در نتیجه بار حقوقی سنگینی برای عوامل اجرایی و نظارتی پروژه در برخواهد داشت.
3. شبکه آرماتور تیر میان طبقه
زمانیکه تراز تیر میان طبقه تعیین شد؛ باید پیش از قالببندی ستونهای اطراف راه پله آرماتورهای تیرهای میان طبقه نیز به تعداد و سایز بر اساس نقشههای سازه اجرا گردند.
4. شبکه آرماتور پاگرد پله
آرماتورهای طولی شمشیری راه پله در تراز پاگرد خم میشوند و روی تیر میان طبقه قرار میگیرد. برای اینکه پرت مصالح کمتر گردد میلگردهای طولی شمشیری و پاگرد به شکل یک تکه خم اجرا میشوند.
هنگام محاسبه طول میلگردهای طولی و عرضی در شمشیریها یا پاگرد باید طول خم در ابتدا و انتهای میلگردها محاسبه گردد.
مورد یک : عملیات آرماتوربندی راه پله بعد از پایان عملیات قالببندی و کنترلهای لازم اجرا میگردد و به همین دلیل هم بهتر است که بعد از انجام قالببندی و بر طبق ابعاد موجود، خم و برش آرماتورها انجام گیرد.
مورد دو : جهت تنظیم فاصله دو شبکه از خرک و شبکه آرماتور با قالب از اسپیسر استفاده میشود.
بتن ریزی برای اجرای پله ساختمان چگونه انجام میشود؟
از آنجایی شمشیری راه پله شیبدار است باید برای بتنریزی راه پله به موارد زیر دقت لازم صورت پذیرد:
- برای کنترل بهتر و راحتتر بتن در شمشیریها باید روانی بتن یا اسلامپ حداکثر 7 یا 8 سانت باشد.
- بتن ریزی در شمشیریها از پایین به بالا اجرا شود زیر بتن ریزی وقتی از بالا به پایین باشد با وجود شبکه آرماتور باز امکان جدا شدن دانه بندی آرماتورها وجود دارد.
- از آنجایی که امکان شکستن اسپیسرها یا فاصله نگهدارهای پلاستیکی زیر شبکه به دلیل تردد افراد میباشد، بهتر است در این قسمتها از اسپیسر بتنی استفاده گردد.
- بتن را بعد از تخلیه بوسیله ویبراتور مناسب متراکم نموده و بعد ماله کشی اجرا شود.
سنگ پله بتنی ساختمان چگونه اجرا میشود؟
اجرای سنگ پله ساختمان باید بعد از پایان نازک کاری کف داخل واحدها و نصب درهای دودبند یا ضد حریق راه پله انجام شود؛ زیرا موجب میشود اختلاف ارتفاع طبقات، تعداد و اندازه اجزای پله دقیقتر تعیین شود.
اجرای سنگ یا سرامیک پاخور در پای دیوار را که میتواند تا ارتفاع 20 سانت و یا به شکل سراسری و در ارتفاع دلخواه باشد باید پیش از اجرای سنگ پله انجام شود؛ اجرای سنگ پاخور بعد از نصب پلهها دارای مشکلات اجرایی مربوط به خود است و ممکن است موجب عدم زیبایی مطلوب و یا بالارفتن دستمزد اکیپ اجرایی گردد.
خط کردن پله
اولین قدم جهت اجرای بهتر پلهها، خط کردن آنها روی دیوار میباشد.
اولین ضابطه این است که وجود حداقل عرض 1.10 متر برای پاگرد الزامیست که بعد از جداسازی این مقدار برای پاگرد در بخش شمشیری اولین پیشانی پله یا اولین سنگ زیر پله اجرا میشود در انتهای شمشیری نیز 1.10 متر را برای پاگرد بعدی جدا می کنیم؛ با اینکار فاصله افقی بین دو پاگرد مشخص میشود و نشان میدهد ما با حداقل طول کف پله به میزان 28 سانتی متر و حداکثر شیب 2% چه تعداد کف پله میتوان اجرا کنیم و آیا با نقشۀ ساختمان مطابقت دارد؟
حداکثر ارتفاع پله نیز 18 سانتیمتر است البته برای خط کردن پلهها ضخامت سنگ زیر پله نیز باید در نظر گرفته شود.
بعد از مشخص شدن محل شروع پله در این محل در ابتدا پیشانی یا زیر پله گذاشته میشود و بصورت موقت با چسب ثابت شود؛ پشت سنگ پیشانی با آجر سوراخ دار و ملات تا تراز سنگ کف پله پر میگردد و سنگ کف پله روی آن نصب میگردد.
جهت اتصال بهتر سنگ کف پله با ملات زیرش بهتر است شیره سیمان سفید و سیاه بکار رود و حداقل 2 الی 3 سانت نیز برای آبچکان از جلو و بغل پله در راهپلههایی که از یک طرف چشم پله دارند تعیین گردد تا در صورت شستشوی راه پله، آب روی دیوار در چشم یا پیشانی پله راه نیفتد و سبب زشتی فضای راه پله نگردد.
براساس مبحث چهارم در مقررات ملی ساختمان نیاز است که با اجرای تدابیری همچون مضرس کردن لبه سنگ کف پله از لغزندگی مسیر عبور در راه پله جلوگیری گردد.
امیدواریم این مقاله برای شما مفید باشد جهت آشنایی با سرمایه گذاری در ملک کلیک نمایید.