ساختمان سازی و اجرای ساختمان از صفر تا صد
فوریه 6, 2023
سبک‌های طراحی و اجرای نمای ساختمان
فوریه 19, 2023
مدیریت ساخت یا مدیریت پروژه ساختمانی وظیفه اش نظارت و کنترل بر امور گوناگون در پروژه های ساختمانی می باشد؛ مدیریت ساخت از چندین مهارت و تخصص که در حین اجرای پروژه مورد نیاز است ترکیب شده که البته این مهارت‌ها نیز باید کاملاً بروز باشد و با اصل صنعت بروز ساختمان تطابق داشته باشد.
مدیریت ساخت مشکلات و خطرات اجرایی و اقتصادی در پروژه را پیش‌بینی می کند بنابراین در هر پروژه ساختمانی با کمک گرفتن از مدیریت ساخت می توان طبق بودجه و جدول زمانی تعیین شده کار ساخت و ساز را بدرستی انجام داد و به اتمام رساند.
مدیریت ساخت ایفاگر نقش مهمی در اجرای اهداف پروژه از ابتدا تا انتهای اجرای ساختمان است و بویژه در پروژه‌های بزرگ که پتانسیل بیشتری برای مشکلات وجود دارد ایفاگر نقشی حیاتی‌ست زیرا مدیریت پروژه با توجه به نوع مسئولیتی که دارد بصورت قابل توجهی موجب کاهش هزینه‌های احتمالی پروژه و تأخیرات آن می‌شود.
مهندسی مدیریت ساخت و پروژه رشته‌ای است که مدیر ساخت در دانشگاه می گذراند. آقای مهندس میلاد اثناعشری به عنوان مدیریت گروه ساختمانی مانکس نیز دارای مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد مهندسی مدیریت ساخت و پروژه هستند؛ با گروه ساختمانی مانکس باشید تا اطلاعات بیشتری را در اختیار شما بگذاریم:
پیمانکاران، شرکت‌ها ، دفاتر و فروشندگان تجهیزات و مصالح ساختمانی
جهت همکاری با گروه مانکس می‌توانند رزومه، کاتالوگ، بروشور و یا لیست قیمت خود را با پرکردن فرم زیر ارسال نمایند.
ارتباط با گروه ساختمانی مانکس
مفهوم مدیریت ساخت چیست؟
مفهوم مدیریت ساخت برای بار اول در دهه 1960 زمانی‌که برخی از دانشجویان دانشکده مهندسی عمران در دانشگاه فلوریدا گروهی پژوهشی‌ای راه انداختند مطرح شد و بنابراین می توان گفت مفهومی نسبتاً نو است.
در واقع مدیریت ساخت هم بصورت عملی و هم بصورت تجاری تعریف می شود که در ادامه برخی از تعاریف از مدیریت ساخت یا مدیریت پروژه آورده شده است:
- مدیریت ساخت و پروژه یک روش حرفه ای برای مدیریت پروژه می باشد؛ هدفش رسیدن به هدف‌های پروژه از جمله مدیریت هزینه، زمان و کیفیت پروژه است و کارهایی نیز از جمله برنامه ریزی، طراحی و اجرا بعد از ساخت را انجام می دهد.
- مدیریت ساخت یا مدیریت پروژه وظیفۀ برنامه‌ریزی، سازماندهی، بسیج و جهت‌دهی نیروهای کار و مدیریت تجهیزات و مصالح ساختمانی در زمان اجرای پروژه را بر عهده دارد.
- مدیریت ساخت یک روش برای تحویل پروژه ساخت و ساز می باشد و مدیر ساخت فردیست که توسط مالک یا سازنده (کارفرما) استخدام می شود تا او با تخصصی که دارد محاسبه تخمینی هزینه، زمانبندی اجرای پروژه تا پایان را ارائه دهد.
همانطور که متوجه شدیم تعاریف متنوعی از مدیریت ساخت عنوان می شود که در تعریفی کامل می توانیم بگوییم که مدیریت ساخت ترکیب طراحی و علم ساختمان سازی با مدیریت زمان، مدیریت مالی و مدیریت منابع انسانی پروژه می باشد.
نقش کلیدی مدیر ساخت در پروژه ساختمانی
حجم کاری در پروژه‌های ساختمانی بالا و اصولاً شامل صدها فعالیت در چندین فاز اجرایی می باشد؛ و هر مرحله از اجرای ساختمان دانش مهندسی مربوط را نیازمند است. باید در نظر بگیرید که پروژه‌های ساخت و ساز ماهیت بسیار گسترده و متنوع در اجرای مراحل مختلف دارند.
در مدیریت ساخت یا مدیریت پروژه دسترسی به اهداف اجرای به موقع پروژه با میزان بودجه ای که از پیش تعیین شده و مطابقت با ضوابط و مقررات ساختمانی که با مدیریت و برنامه ریزی در هزینه و کیفیت محقق می شود و بکارگیری سطح ایمنی بالا از موارد اساسی می باشد.
باید بگوییم نقش کلیدی مدیر ساخت در پروژه‌های ساختمانی اعم از پروژه‌های تجاری، مسکونی، صنعتی، اداری، راهسازی، محیط زیست و غیره اینست که پروژه را طبق زمانبندی و برنامه پیش ببرد.
مزایای حضور مدیریت ساخت در پروژه
حضور مدیر ساخت در پروژه سه مزیت اصلی در زمینه زمان و هزینه‌ها دارد:
- اگر مدیریت ساخت در پروژه حضور نداشته باشد؛ پروژه نیز در معرض خطرات احتمالی قرار می گیرد در صورتی که یکی از مهمترین وظایف مدیر ساخت بویژه در مراحل اولیه پروژه اینست که برای مشکلات احتمالی برنامه ریزی کند.
- مدیریت ساخت می تواند از فرصت‌های مناسب برای صرفه جویی در وقت و زمان بهره ببرد بطور مثال در پروژه‌های ساختمانی به دلیل اجرا در چندین فاز و انجام پروژه‌های کوچک‌تر، یک مدیر ساخت با تنظیم برنامه زمانبندی پروژه می تواند طوری برنامه ریزی کند که چند مورد از این کارهای کوچک بصورت همزمان اجرا شود و پروژه سریع‌تر به پایان برسد.
- یکی از مهترین مزیت‌های حضور مدیر پروژه "مهندسی ارزش" است بطور مثال مدیر ساخت در زمان طراحی با یک تیم کار می کند؛ و در این زمان می تواند از فرصت های کاهش هزینه‌ها و پس انداز مالی بهره ببرد البته بدون اینکه کیفیت کار افت پیدا کند.
وظایف مدیریت ساخت چیست؟
- سرپرست: مدیریت ساخت و ساز سرپرستی سایت‌های ساختمانی تحت نظرش می باشد.
- تضمین کیفیت: مدیر ساخت باید از اینکه پیمانکاران اصلی و فرعی وظایف خود را بدرستی و مطابق با قوانین و مقررات انجام می دهند اطمینان کامل کسب کند.
- مدیریت ایمنی: مدیر ساخت باید خطراتی که در کارگاه ساختمان وجود دارد را به حداقل برساند و همچنین باید اطمینان حاصل پیدا کند که نیروهای کار با احتیاط کامل دستورالعمل‌ها و مقررات ایمنی را رعایت می کنند.
- مدیریت هزینه: تعیین بودجه و اطمینان از به پایان رسیدن پروژه در اندازه انتظارات مالی کارفرما بر عهده مدیریت ساخت می باشد.
- اخذ و کنترل مجوزها: مدیر ساخت تمامی مدارک و مجوزهای مورد نیاز برای شروع و پایان هر پروژه را پیگیری و کنترل می کند.
- نظارت بر قراردادها: مدیریت ساخت باید اطمینان پیدا کند که قراردادها انجام شده و تمامی افرادی که در آن قرارداد از پروژه شرکت کرده اند به لحاظ زمان انجام کار و قیمت توافقی راضی می باشند.
- زمانبندی: مدیران ساخت مشخص می‌کنند که اجرای هر پروژه چقدر طول می‌کشد و همچنین آنها وظیفه زمانبندی اجرای هر مرحله از پروژه را نیز دارند.
- سازماندهی پروژه: مدیران ساخت پروژه را به قسمت‌های مختلف تقسیم کرده و به هر یک از اعضا وظایف مربوط را تخصیص می دهد.
- برنامه‌ریزی: یک مدیر ساخت از برنامه‌ریزی استفاده می‌کند تا منجر به کاهش درگیری‌ها و بهینه‌سازی استفاده از منابع شود.
- تعیین وظایف نیروهای کار: مدیر ساخت مسئول تعیین وظایف هر یک از نیروهای کار در پروژه ساختمانی می باشد.
- ایجاد هماهنگی در پروژه: مدیر ساخت باید مطمئن شود که هر بخش از پروژه درک صحیح از کار خود دارد و ارتباطات روشنی بین تیم‌های کاری در پروژه وجود دارد.
- کنترل پروژه: مدیر پروژه باید دستاوردهای حال حاضر را با برنامه زمانبندی پروژه مقایسه نموده و برای رسیدن به مهلت کاری برنامه مناسب را ارائه دهد.
فرآیند مدیریت ساخت در طی مراحل اجرای ساختمان
هر پروژه در اجرای ساختمان موارد لازم متعددی دارد اما می توان گفت که فرآیند مدیریت ساخت در طی مراحل آن اغلب به منوال زیر می باشد:
1. شروع پروژه
مدیر ساخت باید در ابتدای پروژه گزارش امکان سنجی از پروژه را تهیه کند این سند مشخص می کند که آیا این پروژه طبق زمان مقرر و مطابق با بودجه مورد نظر قابل اجرا می باشد یا خیر؟ بعد از اینکه ذی‌نفعان پروژه با عملی شدن پروژه موافقت کردند مدیر ساخت سند شروع پروژه را که PID نام دارد و دامنه پروژه، سازماندهی تیم و اهداف آن می باشد را عنوان می کند.
2. برنامه ریزی
در این مرحله مدیر ساخت مستندات و ساختار پروژه را سازماندهی می کند در ادامه انواع اسناد در مدیریت ساخت که در مرحله برنامه‌ریزی طراحی می شوند را بررسی می کنیم:
-
برنامه مدیریت پروژه:
برنامه مدیریت پروژه سندی است که روش اجرای پروژه و برآورد هزینه‌های آن‌را بصورت خلاصه عنوان می‌کند. برنامه مدیریت پروژه با پیشرفت پروژه کامل می‌گردد.
-
ساختار شکست کار (WBS) :
منظور از ساختار شکست سلسله مراتبی کار، مستندات پیشرفت پروژه و اجرای مراحل آن می باشد که نحوه انجام کارهای تیمی در هر مرحله از پروژه و اهداف آن‌را متشکل است. این سند میزان بودجه و برنامه را برای مراحل ساخت عنوان می کند ساختار شکست این اطمینان را ایجاد می نماید که هر مرحله از پروژه در زمان مناسب به پایان رسیده است.
-
سند اسکوپ :
این سند اهداف، نیازها، مزایا و عناصر اصلی پروژه را تجزیه و تحلیل می کند. دلیل اصلی تنظیم این سند اینست که همه افراد درگیر پروژه درجریان انتظارات خود باشند.
-
طرح مدیریت ریسک:
در مدیریت ریسک خطرات احتمالی موجود در پروژه عنوان می شود و مدیر ساخت در این طرح عنوان می کند که احتمال چه مشکلات اقتصادی و اجرایی وجود دارد و چگونه باید با استفاده از منابع برای هر اتفاقی آماده شد.
3. اجرا
این مرحله به دلیل اهمیتی که دارد از مراحل مهم مدیریت ساخت است و مدیر ساخت باید بر طبق زمانبندی پیش رود و از دریافت بودجه تعیین شده برای آن مرحله و انجام به موقع آن اطمینان حاصل نماید.
مدیر ساخت باید بطور منظم و مداوم جلسات را ترتیب دهد و از رسیدن به اهداف اطمینان حاصل نماید و از طرفی تغییرات لازم را در برنامه و بودجه بوجود آورد و همچنین در این مرحله باید روند پیشرفت پروژه را به کارفرما اعلام نماید.
4. نظارت
پروژه‌های ساختمانی اصولاً کارهایی طولانی و پیچیده‌ای می باشند که مدیران ساخت و ساز وظیفه دارند برای رسیدن به اهداف آن برنامه تنظیم کنند، پیشرفت را اندازه گیری کرده و بر ایمنی کارکنان نظارت داشته باشند و برای کنترل پیشرفت اگر نیاز باشد جدول زمانی یا اهداف تعیین نمایند.
علاوه بر این باید بر کیفیت کار نیز نظارت داشته باشند تا مطمئن از درستی کار پیمانکاران و پیمانکاران فرعی باشند.
5. پایان کار
مدیر ساخت ابتدا تحلیل می کند که آیا پروژه اهداف ابتدایی خود را بدست آورده و در صورت مثبت بودن به اصطلاح پروژه را می بندد و سپس گزارش دقیقی از برنامه و مقدار بودجه مورد نیاز آن در آینده ارائه می دهد و در این مرحله نیز از کارفرما بازخوردهای لازم را جهت بهینه سازی بهره‌برداری و فروش می گیرد.
